หากจะกล่าวถึงอาหารหรือขนมประจำจังหวัดชลบุรีคงไม่มีใครไม่รู้จัก “ข้าวหลามหนองมน” เพราะไม่ว่าใครที่เคยไปเที่ยวบางแสน จ.ชลบุรี หรือผ่านทางนั้น ก็คงเคยเห็นผ่านตากับร้านค้าที่เรียงรายข้างถนนที่มีมากมายหลาๆ ร้าน ซึ่งล้วนแล้วแต่ขาย “ข้าวหลามหนองมน” อันเป็นเป็นสินค้าของฝากที่นิยมซื้อติดไม้ติดมือกลับไป ซึ่งนักกินหลายๆ ท่านต่างยกให้ข้าวหลามหนองมนเป็นหนึ่งในข้าวหลามในดวงใจที่กินเมื่อไหร่ก็อร่อยเมื่อนั้น วันนี้เราจึงจะขอพาทุกๆ ท่านไปทำความรู้จักถึงความเป็นมาของข้าวหลามหนองมน ของฝากประจำจังหวัดชลบุรีกันครับ
ที่มาที่ไปของ “ข้าวหลามหนองมน”
คำว่าชื่อ”หนองมน” ในชื่อของอหารขึ้นชื่อนี้ มีที่มามาจากชื่อของหมู่บ้านเล็กๆ ของ จ. ชลบุรี โดยมีตำนานกล่าวไว้ว่า “วันหนึ่งมีพระภิกษุมาธุดงค์และได้ปักกลดค้างแรมข้างหนองน้ำแห่งหนึ่งในละแวกใกล้หมู่บ้าน และ ณ เวลานั้นที่หมู่บ้านและหมู่บ้านใกล้เคียงเกิดโรคระบาดร้ายแรง ส่งผลให้ชาวบ้านต่างบาดเจ็บล้มตายกันเป็นจำนวนมาก แม้ว่าชาวบ้านจะพยายามให้หมอกลางบ้านหรือหมอยาสมุนไพรก็ไม่สามารถรักษาให้หายได้ ด้วยความวิตกกังวลชาวบ้านจึงอาราธนาพระธุดงค์ให้มาช่วยเหลือ พระธุดงค์รูปนั้นจึงได้ทำพิธีปลุกเสกน้ำมนต์ให้ชาวบ้านที่มาขอน้ำมนต์นำไปดื่มกินและประพรมตัวให้คนที่เจ็บไข้ได้ป่วย ซึ่งผลที่ได้คือ… “โรคร้ายหายไปไม่มีใครล้มป่วยอีก ชาวบ้านที่หมู่บ้านใกล้เคียงต่างก็พากันมาขอน้ำมนต์จากหลวงพ่อไปรักษาโรคร้ายในหมู่บ้านของตนบ้าง จนพระธุดงค์ไม่สามารถทำน้ำมนต์ให้เพียงพอกับความต้องการของชาวบ้านได้ ชาวบ้านจึงพร้อมใจกันขุดพื้นดินตรงที่พักของพระธุดงค์เป็นบ่อน้ำ ก่อนเชิญท่านมาทำพิธีปลุกเสก
เมื่อพระธุดงค์เดินทางไปธุดงค์ที่อื่น ชาวบ้านต่างพากันอพยพมาอยู่ใกล้ๆ หนองน้ำกลายสภาพเป็นหมู่บ้านใหญ่ จากบ่อน้ำกลายเป็นหนองน้ำใหญ่ขึ้นไปเรื่อยๆ ชาวบ้านจึงพากันตั้งชื่อว่า “หนองน้ำมนต์ หรือที่เรียกันใรปัจจุบันว่า “หนองมน” นั้นเอง
อาชีพหลักของชาวหนองมนคือการทำนา เมื่อหมดฤดูกาลเก็บเกี่ยว ก็จะทำข้าวหลามเป็นของหวานกินกันตามอัตภาพ โดยจะนำข้าวเหนียวไปแลกกับน้ำตาลและมะพร้าวจากหมู่บ้านอื่น ส่วนไม้ไผ่ป่าก็หาตัดกันเองบนเขาบ่อยาง เกิดเป็น “ข้าวหลามหนองมน” ขึ้น
วิธีการเผาข้าวหลามหนองมนแบบดั้งเดิม
การเผาข้าวหลามแบบดั้งเดิม ที่ต้องวางเรียงข้าวหลามบนพื้นดินเป็นแถวยาว ใช้กาบมะพร้าว ฟืน และเศษไม้ไผ่ที่เหลือจากการทำกระบอกข้าวหลามมาสุม คนเผาต้องใช้แรงและพลังงานเยอะในการเผา ซึ่งกว่าจะได้ข้าวหลามมา ต้องใช้เวลาเผานานกว่า 3 ชั่วโมง ทั้งยังต้องล้างเก็บ ทำให้ยากลำบาก คนทำข้าวหลามในปัจจุบันจึงเปลี่ยนจากการเผาข้าวหลามแบบโบราณมาใช้เตาเผาแทน
2 ร้านข้าวหลามหนองมนที่ควรลอง
1. ข้าวหลามแม่นิยม ร้านข้าวหลามหนองมนชื่อดังของจังหวัดชลบุรีที่หลามข้าวหลามด้วยฝืนและกากมะพร้าว มีกลิ่นหอมอร่อย มี 2 ไส้หลักให้เลือกคือ ไส้ถั่วและไส้เผือกครับ
2. ข้าวหลามแม่ละเอียด เป็นอีกหนึ่งร้านดังย่านตลาดหนองมน ที่มีทั้งข้าวหลามแสนอร่อย, ขนมจากและขนมหม้อข้าวหมอแกงลิง ที่ไม่ว่าใครๆ ก็ต้องแวะซื้อกลับมาเป็นของฝากกันทั้งนั้น
และนี้คือข้อมูลเกี่ยวกับ “ข้าวหลามหนองมน ของฝากประจำจังหวัดจากชลบุรี” ที่เรานำมาฝากทุกๆ ท่านกันในวันนี้ครับ หากมีโอกาสต้องลองไปกินข้าวหลามดูสักครั้ง รับรองว่าอร่อยติดใจแน่นอนครับ
